اندیشۀ سیاسی روزبهان خنجی و الگوی اسپریگنز

شریعت‌نامه‌نویسی به‌عنوان یک دستورالعملدر فقه سیاسی، اهمیت ویژه‌ای در اندیشۀ سیاسی اسلامی ایران، داشته است. این پژوهش بر آن است که با تمرکز بر اندیشۀ آخرین شریعت‌نامه‌نویس دورۀ میانه یعنی فضل‌الله بن روزبهان خنجی در عصر تثبیت قدرت حکومت شیعی‌مذهب، شاه اسماعیل صفوی و افول خلافت، به این پرسش پاسخ گوید که روزبهان خنجی، مسائل جامعه را چه می‌داند و راه‌حل برون‌رفت از آن مسائل در اندیشۀ وی کدام است؟ به‌رغم علم به وجود عوامل مختلف، ما پاسخ خود را با توجه به نظریۀ بحران اسپریگنز در فهم نظریه‌های سیاسی، بر این فرضیه استوار کردیم که روزبهان خنجی بحران اساسی جامعۀ سده‌های نهم و دهم هجری را گسترش فِرَق مختلف، به قدرت رسیدن سلاطین غیرمذهبی و بی‌توجهی به اجرای شریعت در سرزمین‌های اسلامی می‌داند و به نظر او دلیل بروز این بحران، نبود رهبر مذهبی (خلیفه/امام) و به‌تبع آن عدم اجرای حقیقی حدود الهی است. بنابراین بازگشت به جلال و شکوه دوران خلافت اسلامی یا ظهور امام زمان، آرمان جامعه و راه‌حل برون‌رفت از بحران، هدایت امرا و آشنا کردن ایشان با احکام، حدود شرعی و شریعت، برای فرمانروایی است. گردآوری اطلاعات این پژوهش اسنادی و آرشیوی، و روش تحلیل اطلاعات، تفسیری است.